Toplu taşıma araçlarını kullanmak isteyen sürücü adayları için en önemli konulardan biri, otobüs ve minibüs ehliyet şartlarını doğru şekilde bilmektir. Şehir içi ve şehirler arası yolcu taşımacılığında görev almak isteyenler için otobüs ve minibüs sürücülüğü, hem sorumluluk isteyen hem de belirli yasal gereklilikler içeren bir meslektir. Bu yazıda, Türkiye’de otobüs ve minibüs kullanmak isteyen bireylerin sahip olması gereken ehliyet türlerini ve bu ehliyetlere başvuru şartlarını detaylı bir şekilde açıklıyoruz.
Türkiye’de araç türlerine göre ehliyet sınıfları belirlenmiştir. Otobüs ve minibüs kullanmak isteyenler için şu ehliyet sınıfları geçerlidir:
D1 Sınıfı Ehliyet: En fazla 16 yolcu kapasitesine sahip minibüsleri kullanmak için alınır.
D Sınıfı Ehliyet: Otobüs kullanımı için gereklidir. 16’dan fazla yolcu taşıyan büyük otobüsler bu kapsamda değerlendirilir.
Minibüs ehliyeti almak isteyenlerin aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir:
En az 21 yaşında olmak
En az B sınıfı ehliyete 2 yıl süreyle sahip olmak
En az ilkokul mezunu olmak
Sağlık raporu almak (Sürücü olur belgesi)
Psiko-teknik değerlendirmeden geçmek
SRC (Mesleki yeterlilik) belgesi almak
Adli sicil kaydında taşıma işi yapmaya engel bir durum bulunmamak
D sınıfı ehliyet alarak şehir içi ve şehirler arası otobüs kullanmak isteyenlerin şu kriterleri taşıması gerekir:
En az 24 yaşında olmak
En az B sınıfı ehliyete 2 yıl süreyle sahip olmak
İlkokul mezunu olmak
Sağlık raporu almak (Göz, kulak, motor beceriler uygun olmalı)
Psiko-teknik değerlendirme raporu almak
SRC 2 (Yolcu taşımacılığı) belgesine sahip olmak
Adli sicil kaydının temiz olması
SRC belgesi, yolcu veya yük taşımacılığı yapan ticari sürücülerin alması gereken mesleki yeterlilik belgesidir. Minibüs ve otobüs sürücülerinin mutlaka alması gereken SRC 2 belgesi, özellikle şehirler arası yolcu taşımacılığı yapan şoförler için zorunludur.
D1 ve D sınıfı ehliyet alacak bireyler sürücü kurslarına kayıt olarak eğitim alırlar. Süreç şu şekilde işler:
Teorik Eğitim: Trafik kuralları, ilk yardım, araç bilgisi gibi dersler verilir.
Yazılı Sınav: 50 soruluk sınavdan en az 35 doğru yapmak gerekir.
Direksiyon Eğitimi ve Sınavı: Minibüs veya otobüs tipi araca özel olarak verilir ve sınav uygulanır.
Başarı sonrası belge işlemleri yapılır.
Bu araçları kullanmak sıradan bir otomobil sürmekten çok daha büyük sorumluluk ister:
Yolcuların güvenliğini sağlamak
Araç içi disiplini korumak
Trafik kurallarına maksimum düzeyde uymak
Araca ait belgeleri eksiksiz taşımak
Yol güzergahına sadık kalmak
D1 ve D sınıfı ehliyetler de tıpkı diğer sürücü belgeleri gibi 10 yıl süreyle geçerlidir. Süresi dolan ehliyetlerin yenilenmesi için tekrar sağlık raporu ve biyometrik fotoğraf gibi belgeler istenir.
Otobüs ve minibüs sürücülüğü ciddi bir iş ve yüksek dikkat gerektiren bir meslektir. Bu işi yapacak bireylerin, sadece ehliyet almakla kalmayıp mesleki etik, yolcu güvenliği ve trafik kültürü gibi konularda da donanımlı olması gerekir.
Ehliyet almak, yola çıkmanın ilk adımıdır; ama iyi bir sürücü olmak, her gün yeniden gösterilmesi gereken bir sorumluluktur. Eğer siz de yolcu taşımacılığı alanında çalışmak istiyorsanız, yukarıdaki şartları dikkatle inceleyerek bu alana adım atabilirsiniz.
Unutmayın: Toplu taşıma aracı kullanmak sadece direksiyona geçmek değil, insan hayatı taşımaktır.